Chùa Xiêm Cán nằm cách trung tâm thành phố Bạc Liêu khoảng chừng 7km về hướng Đông tại ấp Biển Đông B, xã Vĩnh Thạnh Đông. Theo lịch sử ghi lại, ngôi chùa này được xây dựng vào năm 1887 với diện tích ban đầu là 4.500 m2. Thuở ban sơ, chùa có tên tiếng Khmer Komphisako, thể hiện sự uyên bác và sâu xa của trí tuệ phật pháp.

Đến nay, ngôi chùa đẹp ở miền Tây này đã trải qua 9 đời trụ trì và một vài lần trùng tu, sửa chữa. Có thể Xiêm Cán không phải là ngôi cổ tự lâu đời nhất, cũng chưa phải là chùa lớn nhất nhưng về vẻ đẹp tráng lệ và quy mô, ngôi chùa này luôn là điểm đến được yêu thích bậc nhất Bạc Liêu.

Điều khác biệt của chùa Khmer với những ngôi chùa bình thường khác chính là sự tinh tế, tỉ mẩn trong từng vách từng, mái nhà và trụ cột. Có đi sâu vào khuôn viên bên trong và nhìn ngắm thật kỹ, bạn mới cảm nhận được trọn vẹn vẻ đẹp mà chùa Xiêm Cán sở hữu. 

Chùa là một tổng thể kiến trúc gồm nhiều hạng mục như: tường thành bao quanh, cổng tam quan, chính điện, sala, tháp chuông, cột trụ biểu, khu mộ tháp, nơi nghỉ ngơi của các sư, giảng đường … Tất cả các hạng mục đều thể hiện rõ phong cách Angkor Khmer truyền thống và đều quay về một hướng, đó là hướng Đông.

Ngay từ đằng xa, hình ảnh chùa đã hiện ra trong mắt bạn với màu vàng nổi bật. Bao quanh chùa là một hàng rào xây kiên cố, với nhiều hoa văn ấn tượng. Trong khuôn viên là có rất nhiều cây xanh cao to che bóng được trồng ngay hàng thẳng lối.

Cổng chùa Xiêm Cán đắp nổi nhiều hoa văn tỉ mỉ, nổi bật, đậm sắc thái Khmer. Bảng tên cổng thiết kế kiểu tháp nhọn đặc trưng của kiến trúc Angkor, có thêm hình ảnh tượng phật ngồi giữa uy nghiêm. Ngoài ra, bên dưới bảng tên cổng còn có hai chim thần Krut và hai con rắn năm đầu uốn lượn.

Từ ngoài cổng chính đi vào chùa ngang qua hai hàng cây sao cổ thụ xanh mát và còn có một cổng nữa. Bước qua cổng này, bạn sẽ chính thức đặt chân vào khuôn viên của chùa với những công trình kiến trúc ấn tượng.

Đứng ngay phía cổng này, bạn sẽ thấy bên tay trái là bức tượng Phật nằm có phần mái che để mọi người thường hay đến thắp hương, cầu nguyện trước khi vào chánh điện. 

Nổi bật nhất trong quần thể kiến trúc Chùa Xiêm Cán là chánh điện với tượng Phật Thích Ca, bích họa, bức phù điêu, những đỉnh tháp cao vút, mái vòm cong và được chạm trổ, điêu khắc tinh xảo bởi rất nhiều hoa văn… là một tuyệt tác nghệ thuật khiến nhiều người mê đắm.

In lên nền trời xanh là cấu trúc mái theo nhiều tầng lớp chồng lên nhau, tạo ra khoảng không gian cao vút, hòa với đỉnh nhọn như một chóp tháp. Trên các nếp mái lại đắp các tượng rồng Khmer, đầu rồng dạng kép, thân rồng nằm xoãi và đuôi rồng thì uốn cong ngược lên như những ngọn lửa.

Trong chánh điện có 2 hàng cột to cao nâng mái, thoáng đãng mát mẻ. Bàn thờ chính trang trí nhiều hoa văn, họa tiết điêu khắc phong phú. Trên đó là một bệ tượng hình bán nguyệt cao gần 2 mét và được chia thành 7 bậc thờ tượng phật thích ca to lớn.

Bên dưới tượng phật lớn là nhiều tượng Phật thích ca nhỏ với nhiều kích cỡ, tư thế khác nhau diễn tả các thời kỳ hóa thân của Phật. Vách, trần, cột của chính điện đều được trang trí phù điêu bích họa cầu kỳ, công phu, nhiều màu sắc. Nổi bật các bích họa cỡ lớn kể về cuộc đời đức Phật từ lúc mới sinh ra, cho đến quá trình tu hành đạt thành chánh quả.

Hai bên chánh điện là nhiều tháp cốt và một nhà hỏa thiêu nằm dưới những tán cây mát rượi. Những tháp cốt này có cái được sơn phết và trang trí hoa văn rất đẹp, nhưng cũng có cái cổ kính trầm mặc với màu cũ kỹ, rêu phong, tạo nên sự sinh động về màu sắc và không khí trầm mặc của những tháp mộ trong chùa.

Đến Bạc Liêu vào những dịp lễ hội lớn như Ok Om bok, Tết Chol Chnam Thmay, lễ Đôn Ta, bạn sẽ thấy chùa Xiêm Cán được trang hoàng lộng lẫy. Không khí trong chùa những ngày này thật rộn ràng với ca hát, vũ hội…

Lưu ý, bạn cũng có thể vào hẳn bên trong chánh điện hay các tòa nhà khác trong quần thể chùa Xiêm Cán để tham quan, chụp ảnh. Nhưng bạn nhớ bỏ mũ nón và dép ở bên ngoài và đặc biệt là phải ăn mặc nghiêm túc thì mới vào bên trong nhé!