Lễ Khai Ấn Đền Trần Nam Định - Nét Đẹp Văn Hóa Ngày Đầu Xuân

Đây là một tập tục cổ được duy trì hàng năm để tưởng nhớ công đức của các vua Trần, đồng thời giáo dục thế hệ mai sau về truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm, bảo vệ và xây dựng quê hương đất nước.

1. Lễ hội Khai ấn đền Trần diễn ra vào thời gian nào?

- Lễ khai ấn đền Trần diễn ra vào đêm 14 rạng sáng ngày 15 tháng Giêng tại Đền Trần phường Lộc Vương, TP. Nam Định. Tuy thời gian diễn ra muộn nhưng vẫn thu hút một lượng lớn người dân, phật tử về chiêm bái. Lễ khai ấn được diễn ra với 3 nghi thức: Dâng hương, rước kiệu ấn và khai ấn tại Tiên Miếu nhà Trần (phủ Thiên Trường).

2. Nguồn gốc của lễ hội Khai ấn đền Trần.

- Lễ khai ấn ở Đền Trần bắt đầu vào khoảng thế kỉ XIII đời nhà Trần vào những năm 1239. Đây còn là nghi lễ tổ tiên của dòng họ nhà Trần. Cũng tại Phủ Thiên Trường, các vua Trần tổ chức tiệc chiêu đãi và phong hầu cho các vị quan có công với đất nước. Từ khi giặc Mông xâm lược thì lễ hội bị gián đoạn, đến năm 1269 mới được vua Trần Thánh Tông mở lại.

- Trong những ngày tháng kháng chiến quân Mông thì Thiên Trường trở thành căn cứ địa cách mạng của nhà Trần. Cũng trong thời gian này mà ấn cũ của triều đại Trần cũng thất lạc. Mãi đến năm 1822, vua Minh Mạng khi ghé thăm Thiên Trường mới cho khắc lại ấn với dòng chữ “ Trần triều điển cố” (thay cho ấn cũ là “Trần triều chi bảo), bên dưới có câu “ Tích phúc vô cương”.

- Từ đó, lễ khai ấn Đền Trần được diễn ra hàng năm vào rằm tháng Giêng, thường vào ban đêm từ 11h ngày 14/1 đến 1h ngày 15/1.

3. Lễ hội Khai ấn đền Trần có gì đặc biệt?

- Khi vào hội, các làng lân cận phải rước kiệu về đền Thiên Trường để tế vua Trần. Các bô lão mặc áo dài khăn xếp nghiêm chỉnh tề tựu tại đền Cố Trạch để lễ Thánh và dự lễ khai ấn.

- Hòm ấn được đặt nghiêm trang trên bàn thờ, trong hòm có 2 con dấu bằng gỗ. Mặt ấn nhỏ khắc chữ “ Trần Miếu”; mặt ấn lớn khắc chữ “Trần Triều tự điển” và “ Tích phúc vô cương”. Đúng đến giờ Tý thì chủ tế làm lễ ở đền Cố Trạch để xin rước ấn lên kiệu sang đền Thiên Trường, dâng hương cáo thiên địa ở bàn thờ Trung thiên, rước ấn vào nội cung và đặt tại ban công đồng để làm lễ xin khai ấn.

- Bồi tế đặt giấy “điệp” trịnh trọng trước chủ tế. Khi chiêng trống vang lên, chủ tế nghiêm trang đóng ấn mực đỏ vào tập giấy điệp, ghi rõ ngày tháng năm để chữ cuối cùng luôn rơi vào chữ sinh trong thứ tự “sinh-lão-bệnh-tử”. Theo truyền thuyết, người xin được tờ giấy điệp có đóng ấn đỏ treo về đền, phủ, từ đường hay tại gia đều trừ được ma quỷ, hóa giải rủi ro và điều xấu, thu hút may mắn và thuận lợi trong đường công danh.

- Sang đến sáng ngày 15 tháng Giêng thì tại đền Trần tổ chức lễ rước nước. Chủ tế sẽ xin 1 nén nhang ở bát hương Tổ cùng 14 nén ở các bát thờ vua rồi cùng cắm vào bát hương công đồng, đặt trên kiệu bát cống. Đoàn phụ giá sẽ mặc lễ phục cờ biển để phụng nghinh kiệu ra đến cổng đền để tế thiên địa, rồi tiếp tục rước kiệu 3 km ra bến Hữu Bị bên bờ sông Hồng.

- Đến bến, chủ tế cầm bình đựng nước đưa xuống thuyền hoa để chèo ra giữa sông trong tiếng chiêng trống rộn vang. Chủ tế múc nước đầy bình thì chèo vào bờ, đặt lên kiệu và rước về đền theo đường cũ. Nước trong bình sẽ được múc ra bát đặt lên các ban thờ để tế nước. Sau khi tế xong thì nước sẽ được ban phát cho con dân họ Trần để uống, ghi nhớ tổ tiên.

- Sáng ngày mùng 6 tháng Giêng, lễ tế cá tiếp tục được tổ chức ở đền Thiên Trường. Cá quả và cá chép (ứng với hai vị tổ họ Trần là Trần Kinh và Trần Lý) được đặt trong thúng nước sơn đỏ, đem tế từ sáng sớm tới trưa thì được phóng sinh ra sông Hồng. Bên ngoài sẽ tổ chức trò chơi dân gian cho dân chúng và du khách.

4. Ý nghĩa lễ hội khai ấn đền Trần

- Không phải ai đi xin ấn cũng hiểu hết ý nghĩa sâu xa của tập tục này. Bản chất của bốn chữ khắc trên ấn là “ Tích phúc vô cương” mà vua Trần ban cho con cháu là muốn muôn dân lan rộng cái phúc, dạy dỗ trăm họ giữ gìn gia phong, kỉ cương, đạo đức, phải tích phúc cho thật tốt, thật đủ đầy thì mai sau lộc hưởng mới bền vững. Đây là ý nghĩa giáo dục sâu sắc của việc ban ấn mà các vua Trần muốn truyền tụng cho con cháu ngàn đời.

5. MỘT SỐ TOUR DU LỊCH NAM ĐỊNH THAM KHẢO

- TOUR  DU LỊCH HÀ NỘI - NAM ĐỊNH 2N1Đ - KHÁM PHÁ NHỮNG NHÀ THỜ ĐẸP NHẤT VIỆT NAM

- TOUR DU LỊCH NAM ĐỊNH 1 NGÀY - TRẢI NGHIỆM NHỮNG ĐIỀU THÚ VỊ

- TOUR DU LỊCH HÀ NỘI - NAM ĐỊNH - ĐƯỜNG VỀ XỨ ĐẠO - 2 NGÀY 1 ĐÊM

- TOUR DU LỊCH  HÀ NỘI - NAM ĐỊNH - THANH HÓA 3 NGÀY 2 ĐÊM

- TOUR DU LỊCH NAM ĐỊNH - MỘC CHÂU 2 NGÀY 1 ĐÊM