Bình Định – nơi sóng biển vỗ dạt dào, nơi của những tháp Chàm u huyền cổ kính, nơi núi non hùng vĩ ghi dấu chiến công của người anh hùng áo vải Quang Trung, nơi truyền thống thượng võ thấm sâu vào máu thịt người dân, nơi thăng hoa của nghệ thuật hát bội, bài chòi và là nơi của những làng nghề truyền thống, những món đặc sản độc đáo. Hôm nay hãy cùng theo chân mình tỉm hiểu về Bảo Tàng Quang Trung – chứng nhân lịch sử hào hùng của dân tộc nhé.
Bảo tàng Quang Trung là một trong những bảo tàng lịch sử nổi tiếng ở Bình Định, nơi đây gắn liền với khởi nghĩa Tây Sơn là một trong những cuộc khởi nghĩa giải phóng dân tộc thành công nhất nước ta. Để lưu giữ lại những hiện vật lịch sử một thời đáng nhớ, người ta cho xây dựng bảo tàng Quang Trung Bình Định ngay tại chính quê hương của người anh hùng dân tộc.
Bảo tàng mang tên người anh hùng “áo vải” Quang Trung – Nguyễn Huệ (thủ lĩnh của phong trào khởi nghĩa Tây Sơn vào những năm thế kỷ 18). Nơi đây không chỉ lưu giữ những hiện vật lịch sử liên quan đến cuộc khởi nghĩa Tây Sơn mà còn là nơi lưu lại dấu tích ba anh em họ Nguyễn: Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ.
Bảo tàng Quang Trung nằm cách trung tâm thành phố Quy Nhơn khoảng 45km về hướng Tây Bắc, thuộc thị trấn Phú Phong, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định. Đây không chỉ là nơi lưu dấu những chiến công oanh liệt, hào hùng của người anh hùng áo vải Quang Trung (Nguyễn Huệ) mà còn là nơi lưu giữ những tư liệu, di chỉ, hiện vật lịch sử quý hiếm của thời đại Tây Sơn. Nơi đây được coi là bảo tàng Danh nhân lớn nhất cũng như bảo tàng thu hút được đông đảo khách đến tham quan du lịch và tìm hiểu về lịch sử nhiều nhất ở Việt Nam.
Nằm trong quần thể bảo tàng là điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt cùng các danh tướng thân cận, dưới sự chung tay góp sức của đông đảo nhân dân, vào năm 1958 điện thờ chính thức được khởi công xây dựng và hoàn thành vào năm 1960 ngay trên nền nhà cũ của ba em nhà Tây Sơn, với diện tích lên tới 2.325m2. Bảo tàng được thiết kế với bố cục cân đối, tỏa tròn ra tứ hướng và tụm lại vào điểm chính giữa – nơi đặt tượng đài Quang trung – Nguyễn Huệ. Từ xa trông vào ta thấy bao quanh bảo tàng Quang Trung Bình Định là “khí chất” cổ xưa với những lớp mái ngói đỏ gạch, cong cong chạm khắc những hình uốn lượn điêu nghệ.
Bảo tàng còn trưng bày khoảng trên 11.000 hiện vật có liên quan đến phong trào khởi nghĩa Tây Sơn và vị anh hùng Quang Trung – Nguyễn Huệ. Nơi đây còn có điện thờ Tây Sơn Tam kiệt thờ Nguyễn Huệ, Nguyễn Nhạc, Nguyễn Lữ và các văn thần võ tướng của nhà Tây Sơn. Hàng ngày bảo tàng luôn có du khách trong và ngoài nước đến thăm, nhưng đông nhất là vào ngày Mùng 5 tháng Giêng hàng năm – ngày kỷ niệm chiến thắng Ngọc Hồi (Đống Đa, Hà Nội) thì bảo tàng vui như hội. Du khách đến thăm, dâng hương hoàng đế Quang Trung và các văn thần võ tướng của nhà Tây Sơn.
Bảo tàng có 9 phòng trưng bày với những di vật quan trọng liên quan đến phong trào khởi nghĩa Tây Sơn. Nằm trong quần thể Bảo tàng Quang Trung là điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt và các danh tướng thời Tây Sơn. Điện được xây dựng trên chính nền nhà cũ của ba anh em nhà Tây Sơn. Điện được nhân dân góp công xây dựng vào năm 1958 và hoàn thành vào năm 1960 với tổng thể diện tích 2.325m².
Hiện nay trong khu vườn cũ của gia đình anh em Tây Sơn vẫn còn lại hai di tích cực kỳ quý giá là cây me cổ thụ và giếng nước xưa. Tương truyền có từ thời Hồ Phi Phúc, cây me cổ thụ nằm bên trái điện Tây Sơn cành lá xum xuê che mát cả một góc vườn, có chu vi gốc cây tới 3,5m. Bên phải điện Tây Sơn là giếng nước, đường kính 0,9m.
Đến Bảo tàng Quang Trung, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc, những hiện vật trưng bày mà còn được xem biểu diễn võ thuật và trống trận Tây Sơn. Một bài trống trận Tây Sơn gồm 3 hồi: Xuất trận – xung trận – công thành, ca khúc khải hoàn…, không hề có hồi trống trận lui quân như những bài trống trận thông thường. Phải chăng trong suốt cuộc đời cầm quân đánh giặc chưa một lần Quang Trung thất bại, chưa một lần phải lui quân, cứ thắng dồn dập như chẻ tre, nên trống trận chỉ có tiến mà không có lùi .